เจดีย์หกหว้า หรือมีชื่อทางการว่า พระอนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช แห่งวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดนครศรีธรรมราช คนส่วนใหญ่มักเรียกว่า เจดีย์ศิลา เจดีย์ศิลาดำ หรือหกว่า (สำเนียงภาษาใต้ หมายถึง โกหกว่า) ตั้งอยู่ด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ ถือเป็นเจดีย์ที่มีความสำคัญต่อตำนานของพระเจ้าตากสินมหาราช กษัตริย์ผู้มีคุณูปการต่อวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร
สถานที่ตั้ง
ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ ของวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารจังหวัดนครศรีธรรมราช อยู่ระหว่างวิหารธรรมศาลา และ พระวิหารหลวง
ลักษณะเฉพาะ
มีลักษณะเป็นสถูปหกเหลี่ยมทำจากหินแกรนิต สถูปมีลักษณะสถาปัตยกรรมไทย ความสูง 5 เมตร ฐานสถูป เป็นรูปหกเหลี่ยม ความกว้างของฐานราว 1.08 เมตร ฐานนี้ทำด้วยหินแกรนิตรองรับอยู่สามชั้น ความหนาชั้นละ 0.10 เมตร ส่วนกึ่งกลางองค์สถูป (ตรงหน้ากระดาน) แกะสลักเป็นลวดลาย ดอกไม้จีน เรียกอีกชื่อว่า “เจดีย์หิน” และเนื่องจากบริเวณรอบสถูปหกเหลี่ยมนี้มีต้นหว้าซึ่งปลูกล้อมไว้ ผู้คนจึงมักเรียกเจดีย์นี้อีกชื่อหนึ่งว่า “เจดีย์หกหว้า” (ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม, 2565)
ประวัติความเป็นมา
ตามตำนานที่เรียกขานกันว่า เจดีย์หกหว้าหรือเจดีย์ดำ เจดีย์ศิลาดำ เจดีย์เป็นเจดีย์หินแบบจีน มีที่มาที่เป็นปริศนาไม่ทราบแน่ชัด ชื่อของเจดีย์นี้เป็นชื่อที่เป็นคำพ้องเสียงแฝงความหมาย 2 นัยยะ กล่าวคือ “หกหว้า” หมายถึง ลักษณะทางกายภาพที่มีต้นหว้า 6 ต้นอยู่ล้อมรอบเจดีย์ หรือมาจากคำว่า “หกว่า” เป็นการออกเสียงแบบภาษาทางภาคใต้ หมายถึง “โกหกว่า”
มีความเชื่อกันว่าเจดีย์แห่งนี้เป็นเจดีย์ที่บรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ต่อมาได้มีการสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชประดิษฐานไว้ที่หน้าเจดีย์หกหว้านี้ (เทิดพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช, 2557)
ประวัติการสร้าง
ได้จัดสร้างเมื่อ พ.ศ. 2401 โดยเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (น้อยกลาง) เจ้าเมืองนครศรีธรรมราช ช่วงสมัยรัชกาลที่ 3-4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้สั่งทำเจดีย์หินแกรนิตสำเร็จรูปมาจากประเทศจีน ดังปรากฏหลักฐานในหนังสือ“ชีวิวัฒน์” พระนิพนธ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช คราวเสด็จตรวจราชการหัวเมืองปักษ์ใต้ พ.ศ. 2427 และได้แวะนมัสการพระบรมธาตุเจดีย์ที่วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร ครั้งนั้นทรงบันทึกรายละเอียดของสิ่งปลูกสร้างในวัด มีความตอนหนึ่งว่า“ มุมวิหารตะวันออกเฉียงใต้ มีพระเจดีย์เจ้าพระยานคร (เฒ่า) สั่งมาแต่เมืองจีนมาตั้งไว้ เป็นพระเจดีย์ศิลาบรรจุพระบรมธาตุ รูปเป็นทำนองจีน” บันทึกฉบับนี้จึงเป็นรายละเอียดว่าด้วยประวัติของเจดีย์ศิลาที่ชัดเจนมากที่สุดเท่าที่สืบค้นได้
ความสำคัญและคุณค่า
“เจดีย์ศิลา” หรือ “เจดีย์หกหว้า” เป็นเจดีย์ขนาดเล็กที่มีลักษณะโดดเด่นอีกองค์หนึ่ง ซึ่งสะท้อนความสำคัญและคุณค่าแก่วัดพระมหาธาตุฯ ในแง่ต่อไปนี้
- เป็นเจดีย์อนุสรณ์สถานแด่พระมหากษัตริย์ผู้ทรงมีคุณูปการแก่วัดพระมหาธาตุ วรมหาวิหาร (คือสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช) ที่ได้ทรงบูรณปฏิสังขรณ์วิหารบางหลังในวัด เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินมาทรงปราบชุมนุมเจ้านคร (หนู) เมื่อ พ.ศ. 2312
- สร้างตามแบบเจดีย์ของพุทธศิลป์ฝ่ายมหายาน ที่นำมาประดิษฐานและประดับไว้ในวัดพระมหาธาตุ วรมหาวิหาร เพื่อสมโภชบูชาสมเด็จพระบรมศาสดาพุทธเจ้า อิฐแต่ละแผ่น หินแต่ละก้อน และหว้าแต่ละต้นที่นำมาประกอบกันเข้าจนเป็นเจดีย์ศิลาที่งามตระหง่าน มีประวัติศาสตร์บอกเล่าที่ท้าทายความเปลี่ยนแปลงของยุคสมัย เป็นเครื่องหมายแทนความกตัญญู ความเชื่อ และความศรัทธาที่ผูกพันอยู่กับสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ความคิดและฝีมือที่ทุ่มเทเพื่อสร้างพระเจดีย์ศิลาเป็นสิ่งที่เกิดที่มาจากส่วนลึกของจิตใจ และยังคงงามจรัสไม่แปรเปลี่ยนตามกาลเวลา (ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม, 2565)
ด้วยความศรัทธาในพระองค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชของประชาชนทั่วไปทำให้มีผู้ศรัทธาจำนวนมากที่มีโอกาสไปที่วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร ก็จะแวะไปกราบสักการะพระองค์ท่านที่เจดีย์หกหว้าอยู่เสมอมา
นอกจากนี้ยังมีอนุสาวรีย์พระบรมรูปพระภิกษุตาก สร้างขึ้นตามความเชื่อของชาวนคร และหลักฐานที่ปรากฎในเมืองว่าพระเจ้าตากสินทรงลี้ราชภัยมาผนวชเป็นพระภิกษุที่วัดเขาขุนพนม จึงมีการสร้างไว้เพื่อรำลึกถึงพระองค์ในปั้นปลายพระชนม์ชีพ (ภูมิ จิระเดชวงศ์, 2016) ตั้งอยู่ทิศใต้ของพระวิหารหลวง (ภูมิ จิระเดชวงศ์, 2559)
บรรณานุกรม
-
- เทิดพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (2557). เจดีย์หกหว้า (หกว่า) แห่งวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารจังหวัดครศรีธรรมราช. https://www.facebook.com/Thehonor.KingTaksin/posts/1524745477811805/
- ภูมิ จิระเดชวงศ์. (12 กันยายน 2559). พระธาตุเมืองคอน. https://www.facebook.com/profile.php?id=100066963121206
-
- ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม. (2565). เจดีย์ศิลา วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร. http://m-culture.in.th/album/view/196555/
Visits: 74
- วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร : มรดกแห่งความศรัทธาอันล้ำค่าของนครศรีธรรมราช
- วิหารโพธิ์พระเดิม วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร
- วิหารโพธิ์ลังกา
- วิหารธรรมศาลา : พระวิหารสมัยอยุธยาที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัย
- วิหารทับเกษตร ระเบียงรอบฐานพระบรมธาตุเจดีย์
- วิหารพระทรงม้า : วิหารแห่งประติมากรรม “มหาภิเนษกรมณ์”
- เจดีย์หกหว้า : เครื่องหมายแทนความกตัญญู ความเชื่อ และความศรัทธาที่ผูกพันอยู่กับสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
- พระวิหารหลวง มรดกอันงดงามเคียงคู่พระบรมธาตุ นครศรีธรรมราช
- เจดีย์พระปัญญา : สถูปแห่งพระสารีบุตร
