“แม่น้ำปากพนัง” คือสัญลักษณ์สำคัญของอำเภอปากพนัง ซึ่งเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครศรีธรรมราช ในสมัยรัชการที่ 5 มีชื่อทางราชการว่าอำเภอเบี้ยซัด คำว่า “เบี้ยซัด” เล่ากันว่า เป็นเพราะบริเวณฝั่งแม่น้ำปากพนังเป็นสถานที่ที่คลื่นมักจะซัดเอาเปลือกหอยหรือเบี้ยหอยขึ้นมากจากทะเลตรงนั้น เบี้ยหอยเป็นเปลือกหอยที่หลวงนำมาใช้เป็นสกุลเงินในสมั้ยนั้น และที่เบี้ยซัดนี้ทางราชการได้ตั้งกรมการผู้ปกครองท้องที่ขึ้นไว้ดูแล โดยจะเป็นผู้ที่มีบรรดาศักดิ์เป็นเมืองรามธานี ถึงแม้ว่าทางราชการจะตั้งชื่อว่า อำเภอเบี้ยซัด แต่ราษฎรในท้องที่ยังคงเรียกพื้นที่นี้ว่าปากพนัง ก่อนที่ภายหลังจะถูกเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอปากพนัง

        เดิมทีพื้นที่อำเภอปากพนังนั้นเป็นทะเล แต่ต่อมาในภายหลังได้ตื้นเขินขึ้นเป็นดินดอน  และมี แม่น้ำปากพนัง ไหลผ่าน ซึ่งพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นทุ่งนาและป่าจาก ปากพนังถูกแบ่งออกเป็นสองฝั่งตามลำน้ำปากพนังที่ไหลผ่าน เป็นฝั่งตะวันตกและฝั่งตะวันออก ปากแม่น้ำนั้นมีแหลมจะงอยยื่นออกไปกลางทะเลชาวบ้านเรียกพื้นที่บริเวณนั้นว่า “แหลมตะลุมพุก” แม่น้ำปากพนัง  ต้นน้ำเกิดจากเทือกเขาบรรทัด ในเขตอำเภอวังอ่าง อำเภอชะอวด ไหลผ่านอำเภอเชียรใหญ่ อ.ปากพนัง ลงสุ่อ่าวไทย บริเวณอ่าวปากพนัง แหลมตะลุมพุก มีความยาวประมาณ 25 กิโลเมตร อดีตลุ่มน้ำปากพนัง มีความอุดมสมบูรณ์ทางเกษตรกรรมที่สำคัญแห่งหนึ่งของภาคใต้ ซึ่งเปรียบเสมือนอู่ข้าว อู่น้ำ ของเมืองนครศรีธรรมราช และยังมีความสำคัญทางด้านพาณิชกรรม ซึ่งเป็นเส้นทางในการลำเลียงสินค้าออกสู่ทะเลเพื่อติดต่อกับเมืองอื่นๆ ทั้งในและนอกประเทศ ดังบันทึก เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม 2448 พระพุทธเจ้าหลวง (ร.5) เสด็จปากพนัง ได้ทรงบันทึกว่า “บรรดาเมืองท่าในแหลมมาลายูฝั่งตะวันออก เห็นจะไม่มีเมืองใดดีกว่าปากพนัง”