ขนมขึ้น  :  รสชาติที่หายไปของนครศรีธรรมราช

ขนมขึ้น เป็นเมนูอาหารถิ่นของจังหวัดนศรศรีธรรมราช ตามโครงการส่งเสริมและพัฒนายกระดับอาหารถิ่นสู่มรดกทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ความเป็นไทย (Thailand Best Local Food) “รสชาติ…ที่หายไป The Lost Taste” ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567  ซึ่งเมนูอาหารถิ่นของจังหวัดนศรศรีธรรมราชประเภทขนมที่มีการเสนอเพื่อคัดเลือกมี  3  เมนู  คือ  ขนมน้ำดัง  ขนมขึ้นและยาหนม  ซึ่งผลการคัดเลือก  “ขนมขึ้น” ได้รับการคัดเลือกให้เป็นเป็นเมนูอาหารถิ่นของจังหวัดนศรศรีธรรมราช

ขนมพื้นบ้านโบราณของภาคใต้ ทำจากแป้งข้าวเจ้า น้ำตาลโตนด และขี้มัน ( ขี้มัน คือส่วนที่ เหลือจากการเคี่ยวกะทิจนแตกมันจะได้น้ำมันพร้าวลอยอยู่ข้างบน ส่วนที่เหลือก้นกระทะเป็นกากหรือตะกอนสีน้ำตาลเข้ม ภาคใต้เรียกว่า ขี้มัน) ทำให้ขนมสุกโดยการนึ่ง เนื้อขนมมีลักษณะฟู เนื้อนุ่ม รสชาติหวานนุ่มละมุนลิ้น มีกลิ่นหอม ของน้ำมันมะพร้าว

โดยเฉพาะที่อำเภอหัวไทร มีความโดดเด่น ที่แตกต่างจากขนมขึ้นที่อื่น เพราะหัวไทรมีการทำนา ทำสวน มีต้นมะพร้าว  และต้นตาล จำนวนมาก  ซึ่งถือเป็นวัตถุดิบพื้นฐานในการทำขนมของอำเภอหัวไทร จึงมีลักษณะที่ขึ้นฟู นุ่ม หอม อร่อย ขั้นตอนการทำพิถีพิถัน ลักษณะเด่นคือ มีขี้มันที่ได้จากการเคี่ยวกะทิสดจากน้ำตาลโตนด ผสมอยู่ในแป้งจากข้าวสายพันธ์พื้นเมือง จนได้ขนมที่เป็นเอกลักษณ์ที่เป็นเมนูอาหารถิ่นของจังหวัดนครศรีธรรมราช