บ้านนกนางแอ่น อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ถือว่าเป็นสถานที่ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันดีในอำเภอและจังหวัด ซึ่งปัจจุบันมีบ้านนกนางแอ่นหรือคอนโดนกนางแอ่นตั้งเรียงรายอยู่หลายร้อยหลัง แต่ผู้อ่านทราบหรือไม่ว่า บ้านนกนางแอ่นหลังแรกของอำเภอปากพนังคือหลังใด วันนี้จะพาไปรู้จักกันค่ะ
ตามธรรมชาติแล้วนกนางแอ่นนั้นจะอาศัยอยู่บริเวณถ้ำหินปูนบนเกาะกลางทะเล ซึ่งในประเทศไทยสามารถพบได้ในในถ้ำตามหมู่เกาะต่าง ๆ ทั้งฝั่งอ่าวไทยและอันดามัน ซึ่งนกนางแอ่นเหล่านี้จะทำรังอยู่บริเวณรอยแยกของหินภายในถ้ำ แต่ในปัจจุบันจะเห็นได้ว่ามีปรากฏการณ์ที่นกนางนางแอ่นอพยพและย้ายถิ่นฐานจากถ้ำ มาอยู่ในชุมชนเมืองที่มีผู้คนอาศัยอยู่ ซึ่งรู้หรือไม่ว่าชุมชนแรกที่นกนางแอ่นเหล่านี้อพยพมาอาศัยอยู่นั้น คือชุมชนลุ่มน้ำปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราชนี่เอง
เหตุผลของการที่นกนางนางแอ่นอพยพและย้ายถิ่นฐานจากถ้ำบนเกาะ มาอาศัยและตั้งถิ่นฐานอยู่ในชุมชนเมืองนั้น ก็เพื่อหาแหล่งอาหารที่อุดมสมบูรณ์ แหล่งอาศัยที่เหมาะสมและปลอดภัย สำหรับนกนางแอ่นในลุ่มน้ำปากพนัง มีลักษณะการอพยพด้วยเหตุผลเดียวกันคือ การอพยพสู่แหล่งอาหารที่สมบูรณ์ ได้แก่ ป่าชายเลนและแหล่งที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม มีลักษณะคล้ายถ้ำ ใกล้เคียงเหมือนที่เคยอาศัย เช่น บริเวณลุ่มน้ำปากพนัง นกนางแอ่นเหล่านี้จึงเข้ายึดอาคาร ซึ่งมีลักษณะคล้ายถ้ำที่เคยทำรัง และอาศัยร่วมกับมนุษย์ภายในเมืองปากพนัง
นอกจากความเหมาะสมตามธรรมชาติของแหล่งที่อยู่อาศัยแล้ว ตามคำสันนิษฐานของชาวลุ่มน้ำปากพนัง กล่าวว่านกนางแอ่นที่อพยพเข้ามาอาศัยอยู่ในชุมชนนั้น เป็นนกที่หนีไฟป่ามาจากบริเวณเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย รวมไปถึงการที่มนุษย์ไปก่อกวนด้วยการเข้าไปเก็บรังนกบริเวณถ้ำตามธรรมชาติ ด้วยสัณชาตญาณในการหลีกหนีศัตรู นกเหล่านี้จึงต้องอพยพหาแหล่งที่อยู่อาศัยใหม่
สำหรับอาคารหลังแรกที่พบว่ามีการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของนกนางแอ่นในเมืองปากพนัง ตั้งแต่ พ.ศ. 2480 เป็นอาคารตึกสามชั้น ขื่ออาคาร “อื่นจีนกวง” ซึ่งเป็นตึกที่มีสถาปัตยกรรมศิลปะ “ชิโนโปรตุกีส” ตึกแรกและตึกเดียวในตลาดปากพนัง ตั้งอยู่บ้านเลขที่ 543/1 ถนนชายน้ำ บริเวณสี่แยกบางวำ เป็นหลังแรก โดยนกเริ่มบินเข้ามาอาศัยบริเวณ ชั้น 2 และชั้น 3 ของอาคาร ต่อมาเริ่มมีนกนางแอ่นเข้ามาอาศัยจำนวนเพิ่มมากขึ้น เจ้าของบ้านจึงได้ย้ายไปอาศัยอยู่ที่อื่น และต้องหยุดกิจการ และให้เป็นที่อาศัยของนกทั้งอาคาร
นกนางแอ่นเป็นนกที่มีความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมได้ดี จึงทำให้ประชากรนกได้เพิ่มขึ้นและขยายตัวอย่างรวดเร็ว แต่ก็ไม่มีใครขับไล่นกเหล่านี้ออกไป เนื่องจากราคาของนกนางแอ่นที่เข้ามาสร้างรังภายในอาคารนั้น มีมูลค่าถึงราคากิโลกรัมละ 50,000 – 70,000 บาท ด้วยราคาของนกที่สูงจึงทำให้ผู้คนหันมาสนใจธุรกิจนี้เป็นจำนวนมาก ในปัจจุบันมีการก่อสร้างอาคารตึกสูงเพิ่มขึ้น 250 หลัง เพื่อให้นกนางแอ่นกินรัง เกาะตามผนัง และแผ่นไม้ในอาคาร
สมัยก่อนรังนกนางแอ่นได้รับการยกย่องให้เป็น “คาร์เวียร์แห่งตะวันออก” แต่มาในยุคนี้ พ.ศ.นี้ รังนกนางแอ่นถูกยกให้เป็น “ทองคำขาว” เนื่องจากราคาของมันสูงเทียบได้กับน้อง ๆ ของทองคำเลยทีเดียว ด้วยเหตุนี้หากใครไปเที่ยวปากพนังก็อย่าได้แปลกใจไปว่าทำไมคนที่นี่เขาถึงลงทุนลงแรงสร้างบ้าน สร้างคอนโดให้นกอาศัยอยู่ คอนโดนกต่างจากคอนโดคนตรงที่ไม่ต้องทำหน้าต่าง ไม่ต้องติดแอร์ ไม่ต้องมีเฟอร์นิเจอร์ ไม่ต้องมีห้องน้ำส้วม แต่จะทำรูทำช่องไว้ให้นกบินเข้าไปอาศัยอยู่ โดยจะมีแผ่นไม้ไว้ให้นกทำรัง ส่วนใหญ่ห้อง ๆ หนึ่งจะมีขนาดเฉลี่ยประมาณ 4×4 เมตร นกจะทำรังดิบ ๆ ได้เฉลี่ยประมาณ 3 กิโลกรัม ก็จะทำให้การเก็บแต่ละครั้งมีรายได้ประมาณ 2 แสนบาทต่อห้อง
โดยรูปแบบและโครงสร้างต่าง ๆ ของอาคารเรือนนกหรือคอนโดนกที่นิยมส่วนใหญ่ จะสร้างอาคารซึ่งมีความสูง 2-7 ชั้น และมักจะมีช่องทางเปิดรับแสงน้อยกว่าอาคารทั่วไป บางตึกไม่มีหน้าต่าง แต่เจาะช่องสี่เหลี่ยมเล็กให้เป็นทางเข้า-ออก ของนก โดยภายในอาคารก็จะมีการเลียนแบบลักษณะของถ้ำ ซึ่งต้องควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น และแสงสว่าง ให้เหมาะสมด้วย นอกจากห้องรังนกแต่ละห้องจะทำรายได้จำนวนมากแล้ว เดี๋ยวนี้ธุรกิจทำรังนกได้มีการพัฒนาไปเป็นธุรกิจอสังหาคอนโดรังนก โดยการสร้างคอนโดนกแบ่งขายเป็นหลังหรือแบ่งให้เช่าเป็นห้องๆสำหรับผู้ที่สนใจในธุรกิจด้านนี้อีกต่างหาก
เพราะฉะนั้นจะเห็นได้ว่า ไม่เฉพาะวิถีผู้คนยุคใหม่เท่านั้น ที่อยู่อาศัยแบบคอนโดมิเนียมในเมืองใหญ่ ปัจจุบันนกนางแอ่นในหลายถิ่นฐานของประเทศไทย ก็ได้ย้ายที่อยู่อาศัยจากถ้ำตามป่าเขาและเกาะแก่งในทะเล เข้ามาอาศัยทำรังในรังที่มนุษย์สร้างขึ้น คล้ายกับคอนโดมิเนียมของนกนางแอ่น ธุรกิจคอนโดรังนกนางแอ่น หรือ รังนกบ้าน เป็นธุรกิจที่สร้างมูลค่าให้กับคนในพื้นที่อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นอย่างมาก
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
คอนโดนกนางแอ่นปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช. สืบค้นจาก https://www.thaipbs.or.th/news/clip/34932
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ(วช.) นกแอ่นกินรังในลุ่มน้ำปากพนัง. สืบค้นจาก https://doi.nrct.go.th/ListDoi/Download/554313/d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e?Resolve_DOI=10.14457/CU.the.2006.1246
ปิ่น บุตรี (2550).นกนางแอ่นไฮโซ อยู่คอนโดที่ปากพนัง. สืบค้นจาก https://mgronline.com/travel/detail/9500000101712
Views: 588